Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.9

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.9

Omawianą przesłankę braku udziału w postępowaniu należy rozpatrywać w ścisłym związku z zasadą ogólną czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym. Mając na względzie uwagi poczynione wyżej na temat przedmiotowej zasady, warto w tym miejscu przypomnieć, że wynika z niej prawo strony do czynnego udziału w postępowaniu, przy czym nie chodzi tylko o obecność strony przy podejmowaniu czynności procesowych przez organ, ale o stworzenie możliwości aktywnego udziału w postępowania, co wyrażać się będzie w dokonywaniu przez stronę czynności procesowych w celu obrony swoich interesów prawnych. W wyroku z 19.6.1998 r. NSA przyjął: „Gwarantowana wart. 10 § 1 KPA zasada czynnego udziału strony w postępowaniu obliguje organ prowadzący postępowanie do stworzenia stronie prawnych możliwości podejmowania czynności procesowych w obronie swoich interesów. Aby uchronić się od zarzutu niezapewnienia stronie udziału w postępowaniu, organ powinien zawiadomić ją o wszczęciu postępowania na wniosek innej strony oraz wezwać do udziału w czynnościach postępowania wyjaśniającego. Niedopuszczenie strony do udziału w postępowaniu skutkuje naruszeniem prawa obligującym do wznowienia postępowania z powodu wypełnienia przesłanki określonej wart. 145 § 1 pkt 4 KPA”53. Zatem sytuacja, w której strona była fizycznie obecna przy czynnościach procesowych postępowania wyjaśniającego, ale nie miała możliwości czynnego uczestnictwa w tych czynnościach, stanowi realizację przestanki braku udziału strony w postępowaniu. Często powoływanym przykładem jest prowadzenie czynności z udziałem strony niemającej zdolności do czynności prawnych, bez zawiadamiania przedstawiciela ustawowego, a także prowadzenie postępowania z udziałem strony, która ustanowiła pełnomocnika, bez jego udziału. W wyroku z 25.11.2005 r. WSA przyjął: „Przepis art. 40 § 2 KPA nie dopuszcza żadnych wyjątków i zgodnie z przyjętą w KPA zasadą oficjalności doręczeń obarcza organy administracyjne prowadzące postępowanie obowiązkiem doręczania wszystkich pism procesowych, a w tym orzeczeń (decyzji i postanowień), pełnomocnikowi ustanowionemu w sprawie. Pominięcie przez organ administracji pełnomocnika strony jest równoznaczne z pominięciem strony w postępowaniu administracyjnym i uzasadnia wznowienie postępowania na zasadzie art. 145 § 1 pkt 4 KPA. Doręczenie pisma stronie, jeśli działa ona przez ustawowego przedstawiciela lub ustanowiła pełnomocnika, jest bezskuteczne”55. W innym wyroku NSA wskazuje, że pominięcie przez organ administracji przedstawiciela ustawowego strony jest równoznaczne z pominięciem strony w postępowaniu administracyjnym i uzasadnia wznowienie postępowania administracyjnego na zasadzie art. 145 § 1 pkt 4 KPA. Odnieść to trzeba do doręczeń, mając na uwadze fakt, że dokonanie czynności procesowej pod nieobecność przedstawiciela ustawowego, przy braku dowodu doręczenia mu orzeczenia, stanowi naruszenie art. 40 § 1 KPA56. Podobnie NSA w wyroku z 15.9.1992 r. rozstrzygnął zagadnienie następstwa prawnego (art. 30 § 4 KPA), przyjmując, że następcy prawni majątkowych praw dziedzicznych mogą żądać wznowienia postępowania z ich udziałem. W wyroku tym czytamy: „W razie pominięcia w postępowaniu administracyjnym strony, która zmarła po zakończeniu sprawy decyzją ostateczną, następcy prawni majątkowych praw dziedzicznych, których postępowanie dotyczyło, mogą domagać się wznowienia postępowania z ich udziałem na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 KPA. Złożenie takiego wniosku rozpoczyna nowe postępowanie administracyjne w stosunku do postępowania prowadzonego w trybie zwykłym, aczkolwiek w ramach sukcesji prawa, tożsamości przedmiotu sprawy oraz podstawy prawnej rozstrzygnięcia”. Natomiast wyroku NSA z 19.10.2001 r. czytamy: „Organ administracji wiedział, że w chwili wydawania decyzji wywłaszczeniowej strona postępowania już nie żyje, więc skierował ją do jej spadkobierców, nie wymieniając ich jednak imiennie. Nie była to jednakże decyzja skierowana do osoby już nieżyjącej. Z akt sprawy jednoznacznie wynika, że jedna ze spadkobierczyń strony wiedziała o toczącym się postępowaniu, składała swoje propozycje w tym przedmiocie i brata w nim udział. To zaś, że inni spadkobiercy nie brali udziału w postępowaniu wywłaszczeniowym, może stanowić przesłankę wznowieniową”.

Facebook Comments

Artykuły użytkownika

Najnowsze

Najczęściej komentowane

Facebook Comments