Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.8

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.8

Pozbawienie strony udziału w postępowaniu – jako podstawa wznowienia ogólnego postępowania administracyjnego

Przesłanka niebrania udziału przez stronę w postępowaniu

Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 4 KPA postępowanie administracyjne zakończone decyzją ostateczna wznawia się, jeżeli strona bez własnej winy nie brata udziału w postępowaniu. Jest to jedna z najczęściej stosowanych podstaw wznowienia postępowania. Jednocześnie jest to podstawowa gwarancja przestrzegania przez organ prowadzący postępowanie zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym, która nakłada na organy administracji publicznej obowiązek zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwia im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań (art. 10 § 1 KPA)45. Tylko w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest odstąpienie od tej zasady, co powinno być odnotowane w aktach sprawy z jednoczesnym podaniem przyczyny tego odstąpienia (art. 10 § 2 i 3 KPA). Zatem nie będzie można skutecznie żądać wznowienia postępowania z tej przyczyny, że organ pozbawił stronę czynnego udziału w postępowaniu, gdy ten słusznie odstąpił od wskazanej zasady, a więc gdy załatwienie sprawy nie cierpiało zwłoki, ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo zagrożenie niepowetowaną szkodą majątkową. Dopiero przekroczenie granic określonych w art. 10 § 2 KPA daje podstawę do wystąpienia z żądaniem wznowienia postępowania.

Wskazana art. 145 § 1 pkt 1 KPA przyczyna wznowienia postępowania składa się z dwóch przesłanek:

1) strona nie brata udziału w postępowaniu oraz

2) okoliczność ta nastąpiła bez winy strony.

Rozważenia wymaga ustalenie znaczenia zwrotu „udział w postępowaniu”. W literaturze wskazuje się, że chodzi tu o udział stron w całym zespole czynności postępowania administracyjnego prowadzonego przez organ administracji publicznej. Chodzi tu przy tym o udział stron w takich czynnościach postępowania administracyjnego, które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i w których udział jest przewidziany przez kodeks. Zatem będą to przypadki, gdy strona w ogóle nie brała udziału w postępowaniu, a także gdy nie brała udziału w istotnych czynnościach przygotowawczych organu. Potwierdza to orzecznictwo NSA, gdyż w wyroku z 1.7.1999 r. NSA przyjął, że:

„1. Poprzez udział w postępowaniu administracyjnym należy rozumieć udział stron w całym ciągu czynności przygotowawczych tego postępowania. Absencja strony w postępowaniu administracyjnym w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 4 KPA obejmuje zatem zarówno przypadki, gdy strona w ogóle nie brała udziału w postępowaniu, jak i gdy nie brata udziału w istotnych czynnościach przygotowawczych organu. Przy tym, wbrew poglądowi organu odwoławczego, to nie strona winna wykazać dostateczną aktywność, aby zapewnić dla siebie czynny udział w postępowaniu, lecz stosownie do art. 10 § 1 KPA taki obowiązek spoczywa na organach administracji publicznej.

2. Wznowienie postępowania na tej podstawie następuje bowiem niezależnie od tego, czy to kwalifikowane naruszenie norm prawa procesowego miało wpływ na treść decyzji, czy też takiego wpływu nie można stwierdzić. Ta okoliczność ma charakter formalny, tj. sam fakt braku udziału strony w postępowaniu lub jego fragmencie bez jej winy stanowi powód dostateczny do wznowienia. Przepis ten nie żąda stwierdzenia, że brak udziału spowodował szkodę dla strony lub stwierdzenia, że udział strony spowodowałby inne załatwienie sprawy.

3. Uchybienie procesowe, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 4 KPA, nie może zostać konwalidowane, jak to twierdzi organ odwoławczy, przez uzupełniające postępowanie dowodowe dokonane w postępowaniu odwoławczym”.

Facebook Comments

Artykuły użytkownika

Najnowsze

Najczęściej komentowane

Facebook Comments