Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.6

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.6

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu rozciąga się na postępowanie przed organem pierwszej i drugiej instancji, a także na postępowania w trybach nadzwyczajnych. Ma ona również zastosowanie w trakcie postępowania prowadzonego przez organ współdziałający na podstawie art. 106 KPA29. W wyroku z 22.3.1999 r. NSA przyjął: „1. Wobec wagi, jaką pełni postępowanie uzgodnieniowe w kreowaniu rozstrzygnięcia zawartego w decyzji kończącej postępowanie główne, wyraźniej jeszcze rysuje się potrzeba rygorystycznego pojmowania i przestrzegania zasady czynnego udziału stron w każdym stadium postępowania, czyli bez wyłączania spod jej obowiązywania także czynności podejmowanych przed organem współdziałającym. 2. Nie ma podstaw do różnicowania uprawnień stron w zależności od tego, czy już wcześniej występowała w postępowaniu głównym, czy też ujawniła się ona (np. poprzez złożenie zażalenia, o jakim mowa w art. 106 KPA) dopiero w trakcie postępowania wypadkowego. Dla realizacji uprawnień strony rozstrzygające znaczenie może mieć wyłącznie ocena dokonana w płaszczyźnie wymagań stawianych przez art. 28 KPA, a nie sam moment przystąpienia strony do udziału w sprawie czy też stadium, w jakim znajduje się postępowanie”30. W innym wyroku czytamy: „Jeżeli organ odwoławczy uchyli decyzję organu I instancji i przekaże mu sprawę do ponownego rozpoznania, nie może wydać ponownej decyzji przed doręczeniem stronie decyzji organu odwoławczego i upływem czasu niezbędnego do wypowiedzenia się strony w postępowaniu ponownym (art. 10 § 1 KPA)”31. Uprawnienia płynące z omawianej zasady przysługują również uczestnikom postępowania na prawach strony – organizacji społecznej, prokuratorowi i Rzecznikowi Praw Obywatelskich. Wskazane podmioty powinny mieć zapewniony czynny udział we wszystkich czynnościach podejmowanych przez organ w sprawie, jak również mają prawo do zapoznania się z całokształtem materiału dowodowego przed podjęciem decyzji. Prawo do czynnego udziału w postępowaniu rozciąga się również na zastępców procesowych.

W orzecznictwie NSA za naruszenie zasady czynnego udziału uznano:

1) wyłączenie osoby uznanej za stronę w postępowaniu zmierzającym do zmiany decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;

2) doręczenie stronie zawiadomienia o wyznaczeniu terminu do zapoznania się z zebranym materiałem w dniu, w którym termin ten upływa, nawet gdy decyzja została wydana w późniejszym terminie;

3) wydanie decyzji bez zawiadomienia stron o wszczęciu postępowania z urzędu;

4) zbyt późne powiadomienie pełnomocnika strony o wyznaczonym terminie do zapoznania się z aktami sprawy, co uniemożliwiło lub znacznie utrudniło możliwość wzięcia udziału w tej czynności, bez względu na fakt, że strona została zawiadomiona znacznie wcześniej o wyznaczonym terminie do zapoznania się z całokształtem materiału dowodowego;

5) sytuację gdy organ nie przeprowadził rozprawy z udziałem biegłego, mimo że było to potrzebne do wyjaśnienia sprawy (art. 89 § 2 KPA);

6) uznanie odwołania złożonego przez pełnomocnika bez dołączenia pełnomocnictwa za bezskuteczne i zaniechanie wezwania do usunięcia tego braku zgodnie z art. 64 § 2 KPA;

7) sytuację gdy organ administracji dokonuje czynności przeprowadzenia dowodów uzupełniających dopiero po wydaniu decyzji i jej zaskarżeniu przez stronę.

Naruszenie zasady ogólnej czynnego udziału stron w postępowaniu jest kwalifikowaną wadą procesową, dającą podstawę do wszczęcia postępowania w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego. Z żądaniem wszczęcia postępowania może wystąpić tylko strona, która bez własnej winy była pozbawiona możliwości wzięcia udziału w całym postępowaniu lub jego części. Podanie o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca biegnącego od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji, (art. 145 § 1 pkt 4 w zw. z 147 w zw. z 148 § 2 KPA)34. W wyroku z 30.9.2004 r. NSA przyjął: „Poprzez udział w postępowaniu administracyjnym należy rozumieć udział stron w całym ciągu czynności przygotowawczych tego postępowania. Absencja strony w postępowaniu administracyjnym, w rozumieniu art. 145 § 1 pkt 4 KPA, obejmuje zatem zarówno przypadki, gdy strona w ogóle nie brata udziału w postępowaniu, jak i gdy nie brata udziału w istotnych czynnościach przygotowawczych organu (…).

Facebook Comments

Artykuły użytkownika

Najnowsze

Najczęściej komentowane

Facebook Comments