Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.10

Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu administracyjnym oraz konsekwencje jej naruszenia w doktrynie i orzecznictwie sądowym cz.10

Naruszenie prawa procesowego strony do czynnego udziału w postępowaniu może wyrażać się również w pozbawieniu strony możliwości obrony swoich praw przez uchybienie przepisom regulującym terminy zawiadomienia strony o rozprawie, terminie przesłuchania świadków czy też pozbawieniu strony możliwości przygotowania się do obrony swoich praw. NSA w wyroku z 18.11.1999 r. przyjął, że: „Artykuł 79 KPA stanowi następną (po wyrażonej wart. 10 KPA) gwarancję realizacji zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu. Nakłada obowiązek zawiadomienia strony co najmniej na 7 dni przed terminem czynności. Zachowanie wymogu art. 79 KPA, niezależnie od wagi i treści przeprowadzonego dowodu, jest bezwzględnym obowiązkiem organu administracji państwowej. Naruszenie tego obowiązku stanowi naruszenie przepisów o postępowaniu administracyjnym mającym wpływ na wynik sprawy. Naruszenie przez organ administracji państwowej obowiązków wypływających z art. 79 KPA jest naruszeniem zasady czynnego udziału strony w postępowaniu, co stanowi podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 4 KPA)”60. W innym wyroku NSA przyjął, że: „Okoliczność, iż była właścicielka nie została powiadomiona o terminie rozprawy wywłaszczeniowej, mogła stanowić podstawę wniosku o wznowienie postępowania administracyjnego – art. 145 § 1 pkt 4 KPA – jako zarzut, iż strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu w przedmiocie wywłaszczenia i odszkodowania. Nie jest to natomiast okoliczność, która może spowodować stwierdzenie nieważności decyzji”61.

Podstawę wznowienia postępowania z art. 145 § 1 pkt 4 KPA odnieść należy do sytuacji, gdy strona bez własnej winy nie brała udziału w całym postępowaniu administracyjnym lub w którymkolwiek z jego stadiów, i to zarówno w postępowaniu prowadzonym przez organy administracji publicznej obu instancji, jak i w nadzwyczajnych trybach weryfikacji aktów administracyjnych. W wyroku z 8.4.1988 r. NSA wskazał, że postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji pod względem podmiotowym obejmuje tylko strony postępowania zakończonego weryfikowaną decyzją. Tak zakreślony zakres podmiotowy może być rozszerzony jedynie na podmioty uprawnione do inicjowania postępowania weryfikacyjnego, a wiec w szczególności na prokuratora, gdy w konkretnej sprawie zgłosi swój udział w postępowaniu. Osoby, które twierdzą, że w postępowaniu

zakończonym weryfikowaną decyzją przysługiwały im prawa strony, ale nie brały w nim aktywnego udziału bez własnej winy, są uprawnione do żądania wznowienia postępowania na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 KPA63. W literaturze wskazuje się, że strona ma także prawo do aktywnego udziału w postępowaniu w trybie współdziałania organów (art. 106 KPA), gdzie przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie)64. Mając na uwadze regulację art. 10 KPA, na organie administracji publicznej spoczywa prawny obowiązek zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania, w tym dotyczącym wydania postanowienia na podstawie art. 106 KPA. Podjęcie rozstrzygnięcia bez zapewnienia stronie czynnego udziału w sprawie bez jej winy stanowi, określoną w art. 145 § 1 pkt 4 KPA, przyczynę wznowienia postępowania w odpowiednim zakresie, tj. w części postępowania, które wiązało się z rozpoznaniem sprawy w trybie art. 106 KPA. Jeśli postępowanie prowadzone w trybie art. 106 KPA zakończyło się ostatecznym postanowieniem, to komentowana podstawa wznowienia postępowania może mieć odniesienie do tego postępowania uzgodnieniowego. NSA w wyroku z 13.11.2003 r. przyjął: „W postępowaniu zakończonym postanowieniem wydanym w trybie art. 106 § 5 KPA nie brały udziału żadne strony, a jego odpis został doręczony jedynie organowi prowadzącemu postępowanie główne. Nie ma zatem wątpliwości, że w postępowaniu administracyjnym o wydanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, w części dotyczącej postępowania przed organem uzgadniającym, nie brały udziału i bez własnej winy byty pozbawione takiej możliwości strony postępowania głównego, w tym właściciele sąsiednich nieruchomości. Powyższe naruszenie przepisów KPA, a szczególnie zasady wyrażonej wart. 10 KPA, musi skutkować uchyleniem zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji”66. Zatem organ współdziałający powinien zwrócić szczególną uwagę na krąg podmiotów legitymowanych do występowania w sprawie w charakterze strony, jak też stworzyć wszystkim stronom prawo do aktywnego udziału w każdym stadium postępowania. Uchybienie temu obowiązkowi skutkować będzie wznowieniem postępowania zakończonym postanowieniem wydanym w tym trybie.

Facebook Comments

Artykuły użytkownika

Najnowsze

Najczęściej komentowane

Facebook Comments